Tại tọa đàm “Tái khởi động nền kinh tế - Cơ hội cho tài chính tiêu dùng” diễn ra ngày 21/5, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng trước tác động rất lớn của dịch COVID-19 tới kinh tế thế giới, để thúc đẩy kinh tế Việt Nam tăng trưởng, phải dựa vào nội lực tiêu dùng trong nước.
Cho vay tiêu dùng tại Việt Nam là lĩnh vực kinh doanh đang có tốc độ phát triển nhanh, đáp ứng tốt nhu cầu tài chính của các cá nhân.
Vai trò của tài chính tiêu dùng càng được thể hiện rõ nét qua thời gian qua khi nền kinh tế chịu tác động của dịch COVID-19. Những món vay tuy giá trị không lớn nhưng đóng vai trò cung cấp giải pháp tài chính quan trọng cho nhiều cá nhân, nhiều gia đình vượt qua khó khăn trước mắt.
Theo một số báo cáo gần đây, ngành tài chính tiêu dùng đạt tốc độ tăng trưởng cho vay rất cao, bình quân 29%/năm.
Quy mô thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam liên tục tăng mạnh, ước tính từ 646.000 tỷ đồng năm 2016 lên 1 triệu tỷ đồng vào năm 2019.
Dư nợ cho vay tiêu dùng còn khoảng 2 triệu tỷ đồng.
Tiềm năng tăng trưởng của thị trường vẫn còn rất lớn bởi tỷ lệ cho vay tiêu dùng trên tổng dư nợ ở Việt Nam mới đạt khoảng 11,4%. Đây là con số còn khá thấp so với bình quân ở các nước phát triển (40-50%).
Phân tích về thị trường tài chính tiêu dùng hiện nay, ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng phụ trách Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, thu nhập tăng thì tín dụng tăng và ngược lại. Do đó, đại dịch COVID-19 tác động mạnh lên lĩnh vực tín dụng tiêu dùng và nhiều ngành khác.
Theo ông Tú Anh, tín dụng tiêu dùng khác với tín dụng doanh nghiệp bởi khả năng phát tán rủi ro thấp. Tuy nhiên, do đại dịch COVID-19 là rủi ro hệ thống chứ không phải cục bộ, khả năng phát tán rủi ro của tín dụng tiêu dùng bị vô hiệu.
Cũng tại buổi tọa đàm này, ông Phạm Xuân Hòe, Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước) nhấn mạnh cần chấn chỉnh lại hoạt động cho vay cầm đồ, vay nặng lãi, và bắt buộc gỡ các App cho vay bất hợp pháp, truy tìm xử lý loại “công ty ma” này.
Ông Hoè ước tính cho vay tiêu dùng không chính thức hiện chiếm khoảng 15-20% tổng dư nợ nền kinh tế, tương đương 1,16-1,55 triệu tỷ đồng.
Trong đó, cho vay tiêu dùng qua ngân hàng và công ty tài chính chiếm khoảng 1 triệu tỷ đồng đến cuối năm 2019, bằng 11,4% tổng dư nợ; ngoài ra các kênh khác chưa có thống kê chính thức.
“Theo thông lệ, dư nợ cho vay tiêu dùng chính thức các nước vào khoảng 40% tổng dư nợ nền kinh tế, do đó sẽ còn khoảng 1,5- 2 triệu tỷ đồng dư địa cho vay. Chưa kể hàng năm, tổng dư nợ lại tăng thêm khoảng 14%”, ông Hòe nói.
Theo ông, giá trị dư địa cho vay tiêu dùng lớn này nếu khai thác được sẽ là động lực không nhỏ góp phần phục hồi kinh tế sau dịch. Để có thể khai thác, cần nhanh chóng chi hỗ trợ 62 nghìn tỷ đồng cứu trợ người mất việc, nghèo khó duy trì cuộc sống và giải ngân gói 16 nghìn tỷ đồng lãi suất 0% cho doanh nghiệp để trả lương người lao động.
Ngoài ra, cần giải ngân gói đầu tư công 700 nghìn tỷ đồng để tạo ra nhiều việc làm giúp người lao động có thu nhập, từ đó mới có thể thúc đẩy thị trường vay tiêu dùng; đồng thời cho vay với món nhỏ, lãi suất hợp lý, thời gian trả nợ kéo dài hơn so với trước dịch.
