Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, cùng với sự ra đời của chính quyền Cách mạng, lực lượng Công an nhân dân Việt Nam được thành lập như một tất yếu khách quan của lịch sử. Trải qua các cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược, giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước, lực lượng công an ngày càng trưởng thành, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu vĩ đại của Đảng, đất nước và dân tộc. Xứng đáng là thanh “bảo kiếm” sắc bén của Đảng để bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ nhân dân.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao tặng Huân chương Quân công hạng Nhất cho lãnh đạo Bộ Công an nhân dịp kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống CAND. (Ảnh: Trọng Phú) |
Ngày 19/8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội, cùng với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng, ở các tỉnh Bắc Bộ đã lập Sở Liêm phóng, Trung Bộ lập Sở Trinh sát, Nam bộ lập Quốc gia tự vệ cuộc. Tuy tên gọi ở ba miền khác nhau, nhưng các tổ chức đầu tiên của CAND đều có chung nhiệm vụ trấn áp phản cách mạng, giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân.
Trong tình thế đất nước "ngàn cân treo sợi tóc", phải đối phó với “thù trong giặc ngoài” Công an Nhân dân đã lập nhiều chiến công xuất sắc như: đóng góp quan trọng bảo vệ thành công Lễ Tuyên bố độc lập (2/9/1945) và cuộc Tổng tuyển cử Quốc hội đầu tiên (6/1/1946); kịp thời phát hiện, trấn áp, bóc gỡ nhiều tổ chức, đảng phái phản động, lập những chiến công xuất sắc, tiêu biểu là khám phá, tiêu diệt tổ chức phản cách mạng ở số 7 phố Ôn Như Hầu, làm thất bại âm mưu đảo chính lật đổ chính quyền nhân dân do liên minh phản cách mạng Quốc dân đảng câu kết với thực dân Pháp tiến hành.
Sau vụ án Ôn Như Hầu, dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ, lực lượng Công an đã liên tiếp giành nhiều thắng lợi quan trọng trong việc diệt ác trừ gian, đấu tranh trấn áp các thế lực phản cách mạng.
PGS, TS Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Viện trưởng Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, sự ra đời của CAND ngay từ những ngày đầu Tổng khởi nghĩa đã chứng tỏ sự cần thiết của một lực lượng chuyên chính trong việc bảo vệ Đảng, bảo vệ thành quả cách mạng mới giành được.
 |
| Trong suốt thời gian qua, lực lượng Công an Nhân dân đã chứng minh vai trò là "thanh bảo kiếm" của Đảng, của Nhân dân. |
PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà khẳng định lực lượng công an ra đời cách đây 75 năm là tất yếu và đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ an ninh chính trị, trật tự xã hội, bảo vệ Đảng, bảo vệ quyền trong những ngày đầu chính quyền chúng ta vừa mới thành lập. Kể cả trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp rồi thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, lượng an ninh miền Bắc, lực lượng an ninh miền Nam có rất nhiều chiến công.
"Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, lực lượng công an, lực lượng an ninh đóng vai trò cực kỳ quan trọng đóng góp vào việc xây dựng, bảo vệ đất nước. Đây là lực lượng đúng là xứng đáng là "thanh bảo kiếm" bảo vệ Đảng, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nhân dân” - ông Nguyễn Mạnh Hà nhấn mạnh.
Suốt 75 năm qua, lực lượng Công an nhân dân luôn nhận được sự tin cậy tuyệt đối của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Đảng đã chỉ ra đường lối, quan điểm xây dựng lực lượng công an nhân dân có bản lĩnh chính trị vững vàng, lập trường giai cấp rõ ràng, và tuyệt đối trung thành với đảng, sự nghiệp cách mạng của đảng và nhân dân.
Đường lối đấu tranh bảo vệ an ninh trật tự của đảng đề ra, lực lượng Công an nhân dân chấp hành là một đường lối vừa kiên quyết, vừa thận trọng nhưng rất nhân văn. Sự soi rọi đó giúp lực lượng Công an nhân dân hành động đúng hướng và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.
PGS.TS Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam cho rằng, cùng với Quân đội nhân dân, lực lượng Công an nhân dân Việt Nam đóng vai trò nòng cốt trong bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Để hoàn thành nhiệm vụ nặng nề song hết sức vẻ vang đó, giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi và sự trưởng thành của Công an nhân dân Việt Nam.
 |
| PGS.TS Vũ Minh Giang. |
PGS.TS Vũ Minh Giang cho rằng: “Đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối trực tiếp của Đảng, tức là lực lượng công an đã làm một "thanh bảo kiếm" sắc bén của một tổ chức chính trị vì Tổ quốc, vì độc lập dân tộc. Lực lượng công an đã xả thân, bảo vệ lý tưởng của Đảng Cộng sản, đã làm hết sức mình và không quản hy sinh gian khổ, chính là vì sự phồn vinh của đất nước”
Bước vào thời kỳ đổi mới, Công an nhân dân tiếp tục được xác định là lực lượng vũ trang tin cậy, sắc bén của Đảng, Nhà nước, là nòng cốt trong cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh, trật tự, yêu cầu xây dựng trở thành lực lượng “chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.
Công an các cấp ngày càng chủ động hơn trong nắm, dự báo tình hình, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước nhiều chủ trương, chính sách chiến lược quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, xử lý hiệu quả các tình huống phức tạp về an ninh, trật tự, không để bị động, bất ngờ. Đấu tranh có hiệu quả với hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, tội phạm; giữ vững an ninh trên các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm, tạo chuyển biến rõ nét về trật tự an toàn xã hội.
Cùng với đó, cán bộ, chiến sỹ công an luôn gương mẫu, đi đầu trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Công an nhân dân phù hợp, đồng bộ, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”
Đây là bước quan trọng nhằm tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Công an nhân dân. Đồng thời để giảm tầng nấc trung gian trong điều hành nhưng không làm ảnh hưởng đến chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân. Qua đó tạo điều kiện thuận lợi nhất để bố trí, điều chỉnh lại lực lượng, tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu, hướng về cơ sở và bố trí công an xã chính quy.
TS. Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho biết, kể từ khi thành lập năm 1945 đến nay, Bộ Công an đã có 5 lần cải cách, sửa đổi mô hình tổ chức và cơ chế vận hành bộ máy. Tuy nhiên, những lần trước chỉ mang tính chất điều chỉnh thêm, mở rộng hoặc thu hẹp các đấu mối tổ chức giữa các tổng cục, các đơn vị vụ, cục. Còn lần thay đổi này, Bộ Công an đã xây dựng khung mới hoàn toàn.
“Đây thực sự là cuộc cách mạng mang tính toàn diện và triệt để trong việc triển khai tổ chức bộ máy, tạo nên chất lượng mới, dung mạo mới và sức mạnh mới xứng đáng với vị thế nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao phó cho yêu cầu phát triển thời kỳ mới, xứng đáng là người đi trước mở đường đầy dũng khí và sáng tạo" - TS Nhị Lê nói.
TS Nhị Lê cũng đặt vấn đề phải chăng có thể coi đây là bước đi thành công rất quan trọng một cuộc cách mạng về tổ chức không chỉ là quyết tâm chính trị của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an mà còn là quyết tâm của cả hệ thống chính trị nhằm tăng cường sức mạnh phát triển toàn diện. Qua đây, tạo nền tảng và động lực để lực lượng công an nhân dân tiếp tục tự mình phát triển mạnh mẽ và ngang tấm với sứ mệnh.
 |
| Bộ trưởng Bộ Công an - Đại tướng Tô Lâm. |
Trong quá trình đổi mới, những chuyển đổi về chính sách, cơ chế quản lý kinh tế - xã hội, nhất là quá trình hội nhập quốc tế đã có nhiều tác động đối với nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của đất nước, từ đó đặt ra cho lực lượng Công an những nhiệm vụ chính trị rất nặng nề.
Trong bối cảnh đó, lực lượng Công an đã bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chủ động đổi mới nhận thức, quan điểm, đối sách, tích cực triển khai có hiệu quả các biện pháp công tác, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia, dân tộc; tạo môi trường hòa bình, phục vụ thắng lợi sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội của nước ta thời gian tới diễn ra trong bối cảnh quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, khó dự đoán. Ở trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa” và “dân sự hóa” lực lượng vũ trang. Sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội đặt ra yêu cầu mới rất nặng nề đối với lực lượng Công an nhân dân.
Hơn lúc nào hết, CAND phải luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; gương mẫu đi đầu sống và làm việc tuân thủ Hiến pháp, pháp luật; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, ứng xử văn hóa, tác phong chính quy trong toàn lực lượng; xây dựng lực lượng trong sạch, vững mạnh có trình độ, có phẩm chất, năng lực đủ sức chiến đấu, chủ động hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong mọi tình huống.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho rằng để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao thì lực lượng Công an Nhân dân phải làm tốt hơn nữa công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an Nhân dân thực sự trong sạch vững mạnh, tiếp tục kiềm chế gia tăng các loại tội phạm, chấp hành nghiêm pháp luật trong điều tra, xử lý tội phạm không để xảy ra oan sai, không được bỏ lọt tội phạm, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh trật tự.
Đẩy mạnh cải cách tư pháp, cải cách hành chính không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo chuyển biến rõ nét về trật tự an toàn xã hội, góp phần xây dựng xã hội, trật tự, kỷ cư an ninh, an toàn lành mạnh, phục vụ có hiệu quả các mục tiêu chính trị, kinh tế, xã hội và đối ngoại của đất nước phục vụ nhân dân
75 năm qua, được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta trực tiếp lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện, gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân hết lòng yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ, lực lượng Công an nhân dân không ngừng trưởng thành, lớn mạnh về mọi mặt, lập nhiều chiến công, đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Qua các giai đoạn cách mạng, lực lượng Công an nhân dân có sự thay đổi về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy, nhưng luôn thể hiện sự trung thành với Tổ quốc, với sự nghiệp cách mạng; khẳng định truyền thống tốt đẹp, bản chất cách mạng, sức chiến đấu kiên cường của một lực lượng vũ trang trọng yếu, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân../.
