Sáng nay (19/6), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc chuyển đổi phương thức đầu tư một số dự án thành phần tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 với tỷ lệ 91,72% tổng số Đại biểu Quốc hội tham gia tán thành.
Theo Nghị quyết này, Quốc hội quyết định chuyển đổi từ phương thức đầu tư từ đối tác công tư - sử dụng một phần vốn ngân sách Nhà nước sang đầu tư công - sử dụng toàn bộ vốn ngân sách Nhà nước đối với 3 dự án thành phần. Đó là các dự án: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.
Với quyết định này, 23.461 tỷ từ nguồn ngân sách Nhà nước sẽ được bổ sung để đầu tư làm 3 đoạn trên thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam.
Quốc hội giao Chính phủ rà soát, xác định và chịu trách nhiệm về tính chính xác, hợp lý của tổng mức đầu tư điều chỉnh của từng dự án thành phần chuyển đổi và tổng mức đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020; tổ chức triển khai thực hiện các dự án thành phần chuyển đổi sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công, chậm nhất đến cuối năm 2022 hoàn thành, đưa vào sử dụng; xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách Trung ương. Các nội dung khác không quy định tại Nghị quyết này được thực hiện theo Nghị quyết số 52/2017/QH14.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban khác của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình giám sát việc thực hiện Nghị quyết này.
Kết quả biểu quyết Nghị quyết
Trước đó, cáo cáo giải trình một số nội dung còn ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết một số nội dung:
Về sự cần thiết và nội dung chuyển đổi phương thức đầu tư: Dự án đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết không có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, do đó, cần thiết phải chuyển đổi từ phương thức đầu tư PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công.
Đối với 2 dự án thành phần Mai Sơn - Quốc lộ 45 và Phan Thiết - Dầu Giây, việc chuyển đổi sang đầu tư công là cần thiết, cấp bách nhằm sớm giải quyết nhu cầu giao thông lớn (nhu cầu vận tải lớn nhất trong 11 dự án thành phần) do kết nối với cửa ngõ các trung tâm kinh tế, chính trị lớn nhất của cả nước (Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh).
Đồng thời, 2 dự án này mặc dù đã có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, nhưng có tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia ít, cần huy động số vốn ngoài ngân sách lớn, nhất là vốn tín dụng, vì vậy việc lựa chọn được nhà đầu tư có thể gặp khó khăn.Việc chuyển đổi 2 dự án thành phần này sang phương thức đầu tư công sẽ bảo đảm khả năng thành công cao hơn cho các dự án thành phần.
Đối với 5 dự án thành phần còn lại sẽ tiếp tục đầu tư theo phương thức PPP để bảo đảm tính nhất quán trong thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, bảo đảm tính hiệu quả,đồng thời tạo điều kiện tối đa cơ hội đầu tư, kinh doanh cho khu vực tư nhân, dành ngân sách nhà nước bố trí cho các nhu cầu thiết yếu, cấp bách khác.
Một số ý kiến đề nghị làm rõ, sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết chuyển đổi từ phương thức đầu tư PPP sang đầu tư công đối với 3 dự án thành phần như đề xuất của Chính phủ, 5 dự án thành phần còn lại có phải tiếp tục chuyển đổi trong thời gian tới không?
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mặc dù 05 dự án thành phần còn lại đều có từ 2 nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, tuy nhiên chưa thể khẳng định việc đấu thầu sẽ lựa chọn được nhà đầu tư do còn phụ thuộc vào kết quả đấu thầu. Ngoài ra, trong trường hợp có nhà đầu tư trúng thầu, thì sau khi ký kết hợp đồng dự án, nhà đầu tư có thời gian tối đa 6 tháng để huy động vốn tín dụng. Sau thời hạn nêu trên, trường hợp nhà đầu tư không huy động được vốn tín dụng, sẽ phải hủy hợp đồng, tịch thu bảo lãnh và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.Việc tham gia đấu thầu của nhà đầu tư và việc quyết định cung cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại được thực hiện theo cơ chế thị trường, phụ thuộc chủ yếu vào tính hấp dẫn, mức độ rủi ro của từng dự án... Do vậy, trường hợp đấu thầu không lựa chọn được nhà đầu tư, Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo quy định tại khoản 4 Điều 3 Nghị quyết 52.
Về vốn bổ sung cho việc chuyển đổi: Theo nguyên tắc bố trí vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn quy định tại Điều 51 Luật Đầu tư công: “Tập trung bố trí vốn đầu tư công để hoàn thành và đẩy nhanh tiến độ chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, chương trình, dự án trọng điểm có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của các cấp, các ngành”.
Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 là dự án quan trọng quốc gia.
Căn cứ nguyên tắc nêu trên, Chính phủ sẽ trình Quốc hội bố trí vốn theo quy định và điều hành kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm một cách hợp lý, linh hoạt, hạn chế các tác động đến nợ công và trần nợ công.
Bên cạnh đó, các dự án sau khi hoàn thành sẽ nhượng quyền để thu hồi vốn nhà nước, đây cũng là giải pháp phù hợp để huy động nguồn lực xã hội và giảm thiểu tác động đến nợ công.
Việc chuyển đổi phương thức đầu tư chỉ thực hiện đối với 3 dự án thành phần như Chính phủ trình. Các dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP còn lại vẫn được thực hiện theo đúng quy định tại Nghị quyết 52. Đối với các dự án chuyển đổi từ phương thức đầu tư PPP sang đầu tư 100% vốn đầu tư công, dự thảo Nghị quyết yêu cầu các dự án phải hoàn thành chậm nhất là cuối năm 2022. Có ý kiến đề nghị cân nhắc chỉnh lý lại khoản 4 Điều 1 của dự thảo Nghị quyết. Đồng thời, việc quy định thu phí trên “toàn tuyến” là vượt quá phạm vi của dự thảo Nghị quyết vì dự thảo Nghị quyết này chỉ quyết định đối với một số đoạn trên toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng giao Chính phủ xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách Trung ương. Ngoài các vấn đề trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu, chỉnh lý về kỹ thuật văn bản cho phù hợp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết như đã được tiếp thu, chỉnh lý.
