Một vụ nổ mới nhất làm rung chuyển Iran vào cuối tuần trước diễn ra trên đảo Qeshm ở miền nam Iran. Cư dân địa phương tin rằng một kho đạn bị nổ, trong khi giới chức cho biết đấy là một trận động đất. Tuần trước đó, một nhà máy điện ở Isfahan cũng bị nổ, gây mất điện. Vụ nổ trước đó đã ảnh hưởng nhà máy hóa dầu Tondgooyan, nhà máy điện Shahid Medhaj Zargan và khu liên hợp bể chứa khí gần Mashad, chưa kể đến cơ sở hạt nhân Natanz - tất cả đều trong tháng 7. Đây chỉ là những vụ tai nạn hay vụ tấn công - và nếu chúng là các vụ tấn công, thì được thực hiện như thế nào và bởi ai?
Năm 1944, chính quyền Anh gắn một loạt vụ nổ trong và xung quanh Luân Đôn là “nổ khí gas”. Trong thực tế, thành phố này đã bị tên lửa V-2 của Đức Quốc xã tấn công. Bay với vận tốc khoảng Mach 3, V-2 không thể nghe thấy và hiếm khi được nhìn thấy trước khi chúng kích nổ một tấn chất nổ mạnh tại mục tiêu không nghi ngờ. Không giống như các loại bom bay V-1 ‘Doodlebug’, được trang bị động cơ phản lực, tên lửa V-2 siêu thanh không thể bị đánh chặn và quá nhanh để có cảnh báo về vụ không kích. Lo ngại về ảnh hưởng có thể có đối với tinh thần của dân chúng về một vũ khí kẻ thù mà không thể ngăn chặn, chính phủ Anh quyết định che giấu sự việc.
 |
| Hư hại do vụ nổ tại một nhà máy oxy ở thị trấn Baqershahr, phía nam của Tehran; Nguồn: forbes.com |
Tương tự, chính phủ Iran khẳng định rằng các vụ nổ gần đây là kết quả của các quy trình an toàn bị lỗi, lỗi của con người hoặc trong trường hợp mới nhất là do động đất. Ngoại lệ duy nhất là vụ nổ tại cơ sở hạt nhân Natanz – nhà chức trách ban đầu tuyên bố đấy là do rò rỉ khí gas, nhưng sau đó thừa nhận là vụ phá hoại. Sự cố Natanz đã được đặt tên là Stuxnet 2.0 sau khi một cuộc tấn công mạng trước đó khiến nhiều máy ly tâm tại địa điểm này không hoạt động vào năm 2010.
BBC đưa tin, các cuộc tấn công đã được nhận trách nhiệm bởi một nhóm tự xưng là Cheetah Homeland. Chúng tuyên bố là nhóm bất đồng chính kiến Iran, mặc dù không thể xác minh. Cái tên của các nhóm tin tặc khác của Iran như Mèo Ba Tư (Persian Cat) và Mèo con duyên dáng (Charming Kitten) có liên quan đến lực lượng không gian mạng Vệ binh Cách mạng.
Mặc dù các cuộc tấn công mạng có thể có liên quan, không nên phóng đại quá mức khả năng của các cuộc tấn công đó nhằm gây ra thiệt hại vật lý. Cuộc tấn công Stuxnet năm 2010 đã khiến các máy ly tâm thay đổi tốc độ tạo các rung động có hại làm hỏng máy móc có độ chính xác cao đã được căn chỉnh. Một cuộc tấn công mạng có chủ ý gần đây của Iran vào Israel khiến máy bơm nước gặp trục trặc và nâng hàm lượng clo lên mức nguy hiểm, có khả năng gây chết người, mà không phải dùng thuốc nổ.
Người ta đã suy đoán rằng các cuộc tấn công mạng có thể gây ra vụ nổ máy biến áp hoặc làm nổ tung các cơ sở hóa dầu. Nhưng các ví dụ thực tế về thiệt hại vật lý của tấn công không gian mạng là rất hiếm. Một ví dụ nổi bật là vụ nổ đường ống năm 2008 ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể là do tin tặc đã vô hiệu hóa từ xa các cảm biến và dầu siêu áp trong đường ống - nhưng ngay cả trường hợp này cũng không thể xác nhận.
Những thông tin về các cuộc tấn công mạng có thể ở Iran, như những giải thích về đường ống dẫn khí, động đất hoặc máy biến áp được bảo trì kém, chỉ đơn giản là để làm phân tâm công chúng khỏi nguyên nhân thực. Trong trường hợp này các thông tin có khả năng được lan truyền bởi những kẻ tấn công đang tìm cách đánh lạc hướng lực lượng an ninh điều tra. Nếu đó là một cuộc tấn công mạng có nghĩa là không ai săn lùng các đặc vụ tại nơi xảy ra vụ việc hoặc bằng chứng pháp y trên mặt đất.
Một loạt vụ nổ các kho đạn ở Ukraine năm 2017 đã được gây ra do máy bay không người lái thương mại thả lựu đạn nhiệt, được cho là do lực lượng thân Nga tiến hành. Một cuộc tấn công như vậy đã phá hủy khoảng 70.000 tấn đạn dược. Đáng chú ý là nhiều sự cố gần đây ở Iran có liên quan đến các địa điểm, nơi một lượng nhỏ lựu đạn nổ hoặc lựu đạn nhiệt - một nguồn gây cháy đạt nhiệt độ trên 2.2000C - đã có thể gây thiệt những hại lớn.
Lực lượng Israel, trước đây bị cáo buộc sử dụng máy bay không người lái thương mại mang chất nổ nhắm vào các văn phòng của Hezbollah ở Beirut năm 2018, và họ cũng có thể nhúng tay vào Iran. Tiến sĩ Robert J. Bunker thuộc Viện Cộng đồng An toàn (SCI), Trường Chính sách công của USC Sol Price cho biết, lời giải thích hợp lý nhất là một chiến dịch bí mật của Israel, bao gồm các cuộc tấn công phá hoại trên mạng và vật lý dựa trên ủy nhiệm của Israel.
Bunker lưu ý rằng, những tuyên bố trước đây của chế độ Iran kêu gọi tiêu diệt Israel và diệt chủng người Do Thái ở Israel là lý do của các biện pháp đó. Cũng vào cuối tuần trước, các vụ nổ đã xảy ra tại một kho vũ khí ở Iraq được cho là bởi lực lượng phiến quân thân Iran. Các quan chức quân đội Iraq giải thích vụ nổ do nhiệt độ cao, nhưng các mục tiêu loại này nằm trong tầm ngắm của Israel.
Nếu loại bỏ khả năng các vụ trên xảy ra do tai nạn thì có hai khả năng. Khả năng thứ nhất là chiến tranh mạng đã bước vào giai đoạn mới đầy kịch tính, với khả năng gây nổ ở tất cả các loại cơ sở, bao gồm cả kho đạn, dường như là tùy ý - điều nâng cao tiềm năng và sự nguy hiểm của loại hình chiến tranh mới này. Stuxnet ban đầu được chuyên môn hóa cao đối với một loại hệ thống điều khiển máy ly tâm cụ thể và mỗi với mỗi mục tiêu sẽ yêu cầu một cách tiếp cận khác nhau.
Khả năng khác là các vụ nổ được gây ra bởi máy bay không người lái (drones) nhỏ hoặc các phương pháp khác để vượt qua các biện pháp an ninh như tường và hàng rào. Ở đây, việc ngăn chặn những kẻ quấy rối không người lái hoặc vũ khí khác là rất khó khăn nhưng không phải là không thể.
Trong cả hai trường hợp, thế giới dường như đang chứng kiến sự leo thang đáng kể chiến tranh trong “vùng xám” (dựa trên sự phân biệt đen trắng giữa chiến tranh và hòa bình, vùng xám xám là khu vực âm u ở giữa - ND). Tháng này các vụ nổ xảy ra ở Iran, nhưng không có lý do để tin rằng các quốc gia khác không thể bị nhắm đến. Khi Iran phát hiện ra họ đang bị tấn công như thế nào, thì những vũ khí tương tự có thể sẽ được sử dụng đối với các đối tượng khác./.
