Chiều 28/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội nghe ông Hồ Đức Phớc - Tổng Kiểm toán Nhà nước trình bày Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018.
Tại phiên họp, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, tổng hợp kết quả chính từ 268 báo cáo kiểm toán của 214 cuộc kiểm toán tổ chức trong năm 2019 đối với niên độ ngân sách năm 2018, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 81.095 tỷ đồng, trong đó tăng thu 8.151 tỷ đồng, giảm chi ngân sách nhà nước (NSNN) 18.884 tỷ đồng; chuyển 4 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Cơ quan Cảnh sát điều tra, 2 vụ việc đã báo cáo Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra xử lý theo quy định pháp luật; kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ, thay thế 198 văn bản không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn nhằm bịt lỗ hổng về cơ chế, tránh thất thoát, lãng phí.
Về thu ngân sách Nhà nước (NSNN), dự toán thu nội địa Chính phủ giao tăng 8,73% so với ước thực hiện năm 2017, song tổng hợp dự toán thu NSNN do các địa phương lập chưa đảm bảo mức tăng bình quân tối thiểu theo quy định.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc. (Ảnh: Quochoi.vn)
Quyết toán thu NSNN 1.431.662 tỷ đồng, tăng 8,5% so với dự toán và bằng 110,7% thực hiện năm 2017, song kết quả tăng thu chủ yếu từ thu tiền sử dụng đất 61.715 tỷ đồng, thu trước hạn lợi nhuận sau thuế doanh nghiệp 15.999 tỷ đồng...; nếu loại trừ các khoản thu trên thu nội địa chỉ đạt 839.223 tỷ đồng, bằng 96,7% dự toán giao.
Tỷ lệ huy động vào NSNN đạt 26% GDP, vượt mục tiêu đặt ra trong Kế hoạch tài chính 05 năm 2016-2020 (23,5% GDP), song cơ cấu thu NSNN chuyển dịch chậm: Tỷ lệ thu nội địa năm 2018 đạt 81% tổng thu NSNN tăng so với năm 2017 song chưa đạt mục tiêu đặt ra trong Kế hoạch tài chính 05 năm 2016-2020 (84-85%); Tỷ lệ thu từ thuế, phí, lệ phí chỉ đạt 19,1% GDP thấp hơn mục tiêu đề ra trong Kế hoạch tài chính 05 năm 2016-2020 (khoảng 21% GDP).
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cũng đề cập tới tình trạng các tổ chức, đơn vị, người nộp thuế hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí, từ đó tính thiếu thuế GTGT, thuế TNDN và các khoản phải nộp khác vẫn diễn ra và chậm được khắc phục. Kết quả kiểm toán, KTNN xác định số phải nộp tăng thêm 8.151 tỷ đồng.
Việc quản lý thu ngân sách tại một số cơ quan thuế, hải quan còn thiếu chặt chẽ, miễn giảm tiền thuê đất, ưu đãi thuế không đảm bảo điều kiện quy định; kết quả thanh tra, kiểm tra thuế còn một số hạn chế; việc quản lý tiền thuê đất, tiền sử dụng đất và khai thác khoáng sản còn chưa kịp thời, đầy đủ theo quy định.
Về chi ngân sách nhà nước, dự toán chi NSNN 1.523.200 tỷ đồng, quyết toán 1.435.435 tỷ đồng, bằng 94,2% dự toán giao. Kết quả kiểm toán cho thấy vẫn còn tình trạng nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa chi tiết danh mục ngay từ đầu năm; phân bổ thiếu căn cứ hoặc chưa sát thực tế, chưa đủ điều kiện, không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn; bố trí vốn còn dàn trải và ứng trước kế hoạch vốn sai quy định.
Ngoài ra, còn nhiều sai sót, tồn tại trong quản lý chi đầu tư từ khâu thẩm định, phê duyệt chủ trương, quyết định đầu tư dự án; tổ chức đấu thầu, thực hiện dự án; nghiệm thu, thanh và quyết toán...
Báo cáo nêu rõ, qua kiểm toán 2.013 dự án, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 9.447 tỷ đồng. Ngoài ra, qua kiểm toán 11 dự án BOT và 28 dự án BT tại các địa phương cho thấy còn hạn chế trong cơ chế, chính sách và quản lý đối với các dự án này,
Công tác sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi còn tồn tại như: Việc đàm phán, ký kết Hiệp định vay vốn gặp những ràng buộc bất lợi; đăng ký nhu cầu vốn vượt khả năng thực hiện; nhiều dự án có tỷ lệ giải ngân thấp, thậm chí không có khả năng giải ngân; điều chỉnh dự án có tiêu chí dự án quan trọng quốc gia khi chưa báo cáo Thủ tướng xem xét, chỉ đạo và báo cáo Quốc hội; hầu hết các bộ, ngành địa phương chậm hoặc không báo cáo tình hình tiếp nhận và sử dụng vốn ODA...
Qua kiểm toán cũng cho thấy, việc thực hiện cơ chế tự chủ đối với các trường đại học công lập, các cơ sở y tế công lập giai đoạn 2016-2018 còn vướng mắc, bất cập về cơ chế chính sách và các văn bản hướng dẫn thực hiện; không đồng bộ về quy định pháp lý đối với tổ chức bộ máy nhân sự, cơ chế quản lý tài chính, cơ chế góp vốn, sử dụng tài chính, tài sản công của các trường đại học công lập và hầu hết các bệnh viện chưa được quyền chủ động trong công tác tuyển dụng, phê duyệt vị trí việc làm, cơ cấu tổ chức; tình trạng thu vượt trần học phí, thu vượt, thu sai viện phí và thu các khoản chưa có trong quy định diễn ra khá phổ biến.
Trong thời gian tới, Kiểm toán nhà nước đề nghị Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị được kiểm toán thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị của KTNN. Chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiểm tra, rà soát để xử lý theo quy định đối với các dự án nằm trong kế hoạch đầu tư trung hạn nguồn NSNN giai đoạn 2016-2020 nhưng không thuộc đối tượng, phạm vi của các chương trình mục tiêu 790 tỷ đồng. Đồng thời, ban hành nghị quyết chỉ đạo các đơn vị thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị hợp lý của KTNN, trong đó: Hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới 198 văn bản.
