Điển hình như trường hợp một bé trai 4 tuổi được gia đình đưa đến khám vì chậm nói. Bé là con đầu, sinh non ở tuần 36, cân nặng 2,6 kg. Hiện bé sống cùng bố mẹ và ông bà, nhưng phần lớn thời gian ở với ông bà do bố mẹ bận rộn công việc.
Gia đình thừa nhận bé tiếp xúc với tivi và điện thoại từ rất sớm, thường xuyên được cho xem các thiết bị này khi ăn, chơi hoặc quấy khóc. Khi được 15 tháng tuổi, bé biết đi nhưng chưa nói được từ nào.
Hai tuổi, bé chỉ nói được vài từ đơn, không ghép được từ, vốn từ hạn chế và thường im lặng trong thời gian dài. Đến khi 4 tuổi, bé vẫn nói không rõ nghĩa, thường xuyên sót âm, khó hiểu.
Dù bé có thể tương tác với gia đình, chơi đồ chơi, giao tiếp cơ bản như vẫy tay, gật đầu và biết thể hiện cảm xúc khi không được đáp ứng nhu cầu nhưng gia đình vẫn lo lắng vì bé chậm ngôn ngữ hơn so với bạn cùng tuổi.
 |
| Ảnh minh họa |
Vì vậy, gia đình quyết định đưa bé đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai.
Qua thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán: Bé bị rối loạn ngôn ngữ diễn đạt và cần theo dõi thêm để phân biệt với các tình trạng như rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển tâm thần hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý. Hiện bé đang được trị liệu ngôn ngữ và can thiệp tâm lý, kết hợp hướng dẫn gia đình chăm sóc và quản lý hành vi của bé.
TS.BS. Vũ Sơn Tùng, Trưởng phòng Sức khỏe tâm thần trẻ em và vị thành niên, Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai cho biết, chậm phát triển ngôn ngữ thường do: Bất thường giải phẫu, tổn thương thần kinh; Rối loạn phổ tự kỷ, thiếu tương tác gia đình; Lạm dụng thiết bị điện tử (trên 2 giờ/ngày ở trẻ 1–3 tuổi).
Nếu không có sự can thiệp sớm thì hơn 60% trẻ chậm ngôn ngữ không theo kịp bạn cùng lứa, dẫn đến khó khăn học tập (đọc, viết, toán cao gấp 4-6 lần), Tự ti, cô lập xã hội, hạn chế kỹ năng giao tiếp và ảnh hưởng kéo dài đến tuổi trưởng thành.
Vì vậy, TS.BS Vũ Sơn Tùng nhấn mạnh: “Can thiệp trước 3 tuổi giúp trẻ cải thiện 25% khả năng học tập, giảm chi phí và tăng cơ hội hòa nhập”. Các bậc làm cha mẹ, ông bà cần: Hạn chế thời gian trẻ dùng thiết bị điện tử; Tăng tương tác trực tiếp, dạy trẻ qua trò chơi, đọc sách; Đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
