Ông Trương 58 tuổi, luôn khẳng định mình có sức khỏe tốt, nhưng trong lần kiểm tra thể chất tháng 8 năm nay, ông bị chẩn đoán mắc bệnh sỏi thận. Bệnh sỏi thận của ông Trương bắt nguồn từ các sản phẩm sức khỏe, cụ thể là viên uống canxi.
Ông Trương (Tây An, Trung Quốc) là người rất quan tâm đến sức khỏe của bản thân, ông thường xuyên xem các chương trình sức khỏe trên TV. Năm ngoái, ông thấy trên TV quảng cáo bán viên uống canxi, thấy công dụng rất tốt cho xương khớp nên ông cũng mua uống, và ông đã uống viên canxi liên tục trong 1 năm. Theo bác sĩ giải thích, những viên uống canxi này là thủ phạm gây sỏi thận của ông.
Viên uống canxi có giúp bổ sung canxi không? Tại sao nó lại gây sỏi thận?
Thực tế, khi uống canxi, cơ thể không tự hấp thụ vào xương, canxi cần có sự hỗ trợ của vitamin D mới hấp thụ được vào cơ thể, từ đó mới được bổ sung đúng chỗ. Nếu quá trình hấp thụ canxi có vấn đề, lượng canxi dư thừa được có khả năng hình thành sỏi, chúng sẽ đọng lại trong cơ thể và gây đau nhức. Ngoài ra, người lớn tuổi sẽ bị mất canxi, và lượng canxi mất đi cũng là một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến sỏi.
Tuy nhiên, ngoài dư thừa lượng canxi trong cơ thể dẫn đến sỏi thận, những thói quen ăn uống không tốt cũng có thể gây sỏi trong cơ thể.
1. Uống quá ít nước
Cuộc sống hiện đại với nhịp độ nhanh và căng thẳng, khi bận rộn, nhiều người thậm chí không có thời gian để uống nước. Tuy nhiên, cơ thể con người tạo ra nhiều loại chất thải trong ngày, được thải ra khỏi cơ thể thông qua đại tiện, tiểu tiện và đổ mồ hôi. Nếu uống quá ít nước trong một ngày, lượng nước tiểu của cơ thể sẽ trở nên ít hơn, đồng thời lượng chất thải do cơ thể con người thải ra cũng không thay đổi, đồng nghĩa với việc nồng độ nước tiểu sẽ tăng lên.
Thận đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiểu tiện, có nhiệm vụ lọc các chất bẩn, tạp chất trong máu chảy qua thận để tạo thành nước tiểu. Khi nồng độ nước tiểu tăng lên thì lượng kết tủa cũng tăng theo nên rất dễ hình thành sỏi đường tiết niệu hoặc sỏi thận.
2. Ăn quá nhiều thực phẩm chứa purine
Khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều purine, purine sẽ được chuyển hóa và phân hủy trong cơ thể, cuối cùng trở thành axit uric. Hàm lượng axit uric quá cao rất dễ hình thành sỏi axit uric trong cơ thể, thực phẩm có hàm lượng purin cao bao gồm nội tạng động vật, hải sản,… do đó cần hạn chế ăn các loại thực phẩm này.
3. Chế độ ăn quá nhiều protein
Bình thường sẽ khuyến khích mọi người ăn đầy đủ protein giúp cơ thể khỏe mạnh, nhưng việc hấp thụ quá nhiều thực phẩm giàu protein có thể gây ra sỏi. Đó là vì sau khi protein được tiêu hóa hết trong cơ thể, nồng độ axit trong nước tiểu sẽ tăng cao, cơ thể sẽ tự động tiết ra canxi kiềm để duy trì sự ổn định, canxi và axit uric phản ứng trong hệ tiết niệu tạo thành sỏi.
4. Bỏ bữa sáng
Hiện nay vì cuộc sống bận rộn, nhiều người có thói quen bỏ bữa sáng. Sau một đêm nghỉ ngơi, mật sẽ tự động tiết ra một lượng lớn dịch mật, sẵn sàng cho nhiệm vụ quan trọng là tiêu hóa bữa sáng. Nếu không ăn sáng, dịch mật đã tiết ra sẽ lưu lại lâu trong túi mật của cơ thể, lâu dần, những dịch mật này sẽ tiết ra cholesterol và hình thành sỏi trong túi mật hoặc ruột.
Những quan niệm sai lầm về sỏi trong cơ thể
1. Uống bia để lợi tiểu, giúp đào thải sỏi ngoài
Nhiều người tin rằng dùng bia để chữa sỏi, có người khẳng định họ đã sử dụng phương pháp này để chữa sỏi. Uống nhiều bia quả thực có thể có tác dụng lợi tiểu, nhưng sau khi lợi tiểu nhất thời, nước tiểu sẽ bị cô đặc và tăng nồng độ, không có lợi cho việc điều trị sỏi tiết niệu.
Đồng thời, bia cũng chứa nhiều chất có thể gây sỏi tiết niệu, bao gồm canxi, axit oxalic, guanin, purin…. Ngoài ra, một số chất cồn nhất định trong bia sẽ tạo gánh nặng cho các cơ quan khác của cơ thể con người. Thay vì uống nhiều bia, uống nhiều nước lọc sẽ tốt hơn cho sức khỏe.
2. Canh đậu phụ rau chân vịt có thể gây sỏi
Rau chân vịt chứa nhiều axit oxalic và đậu phụ rất giàu canxi, nhiều người cho rằng ăn rau chân vịt và đậu phụ cùng lúc sẽ gây ra sỏi canxi oxalat, tuy nhiên nhận định này không chính xác. Rau chân vịt và đậu phụ sẽ tạo thành canxi oxalat, nhưng canxi oxalat không được cơ thể hấp thụ, có nghĩa là nó sẽ không đi vào hệ thống tiết niệu, máu và nước tiểu, và sẽ không tạo thành sỏi. Canxi oxalat do rau chân vịt và đậu phụ tạo thành sẽ được thải ra ngoài qua phân cùng với các chất cặn bã thức ăn khác. Vì vậy, canh đậu phụ rau chân vịt rất an toàn để ăn.
3. Người bị sỏi có được ăn thực phẩm chứa canxi không?
Bệnh nhân sỏi có thể ăn một lượng thức ăn chứa canxi nhất định, nhưng số lượng cần phải được chú ý. Việc bổ sung đầy đủ canxi sẽ không gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng người bệnh cần đưa ra quyết định dựa trên loại sỏi đang mắc phải và thể trạng của mình. Ngoài ra, người bệnh sỏi cần chú ý bổ sung vitamin D, từ đó tăng cường mức độ hấp thụ canxi, tránh trường hợp canxi không thể hấp thụ và tiếp tục kết tủa, hình thành sỏi, làm nặng thêm tình trạng bệnh.
