Tư duy kinh tế chiến lược: Vũ khí tối thượng của con người
Dưới tác động mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chuyển mình, bên cạnh các lĩnh vực như y tế, giáo dục, quản lý, tâm lý… thì tư duy chiến lược và khả năng ra quyết định của con người ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Mặc dù AI có khả năng phân tích dữ liệu khổng lồ và đưa ra những dự đoán với độ chính xác cao nhưng nó vẫn thiếu đi những yếu tố cốt lõi mà con người sở hữu: trực giác, sự sáng tạo và khả năng đánh giá rủi ro phi tuyến tính.
Khả năng đánh giá rủi ro phi tuyến tính là một trong những yếu tố quan trọng nhất mà AI chưa thể thay thế con người. Thị trường tài chính, kinh tế luôn biến động không ngừng, chịu tác động của nhiều yếu tố khó lường. Trong khi AI chỉ có thể phân tích dữ liệu dựa trên các mô hình thống kê và đưa ra dự đoán dựa trên những gì đã xảy ra trong quá khứ, con người có khả năng nhận diện những dấu hiệu bất thường, những yếu tố phi tuyến tính có thể gây ra biến động lớn.
 |
| Nhiều ngành nghề giúp con người không bị thất nghiệp giữa "cơn bão" AI |
Sự sáng tạo trong việc tìm kiếm cơ hội cũng là một yếu tố mà AI không thể sánh bằng con người. Con người có khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, tìm ra những giải pháp đột phá và nắm bắt những cơ hội kinh doanh mới mẻ.
Theo TS Nguyễn Thùy Anh, Trưởng Bộ môn Kinh tế chính trị, Khoa Kinh tế chính trị, Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội: “Triển vọng việc làm của sinh viên tốt nghiệp ngành Kinh tế chính trị và ngoại giao trong 5-10 năm tới được đánh giá là khá sáng sủa nếu sinh viên có thể nhanh chóng thích ứng với xu hướng số hóa và nâng cao các kỹ năng chuyên môn lẫn kỹ năng mềm”.
TS Nguyễn Thùy Anh nhấn mạnh sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa có thể làm thay đổi bản chất của nhiều công việc truyền thống nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội mới trong các lĩnh vực yêu cầu khả năng phân tích chiến lược và tư duy phản biện sâu sắc.
“Triển vọng việc làm của sinh viên ngành Kinh tế nói chung, đặc biệt ngành chính trị và ngoại giao nói riêng trong 5-10 năm tới là rất tích cực với điều kiện họ phải chuẩn bị kỹ càng về cả kiến thức chuyên môn và kỹ năng công nghệ. Việc tập trung vào các lĩnh vực như kinh tế số, phân tích dữ liệu và tư vấn chính sách sẽ giúp sinh viên nắm bắt tốt các cơ hội việc làm trong kỷ nguyên số”, vị Tiến sĩ này nói thêm.
Kinh tế số trước "cơn bão" AI
Kinh tế số đang chứng kiến một cuộc cách mạng sâu sắc, được thúc đẩy bởi sự trỗi dậy mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI). AI không chỉ đơn thuần tự động hóa các quy trình làm việc quen thuộc mà còn đang định hình lại bản chất của nhiều ngành nghề, tạo ra những thách thức chưa từng có đối với việc quản lý kinh tế số.
Sự xâm nhập của AI vào nền kinh tế số mang đến cả cơ hội và rủi ro. Một mặt, AI giúp tối ưu hóa hiệu suất, giảm chi phí và thúc đẩy sự đổi mới. Các hệ thống AI có khả năng phân tích dữ liệu khổng lồ, đưa ra những dự đoán chính xác và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp một cách nhanh chóng. Điều này mở ra tiềm năng to lớn cho việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
 |
| Người trẻ cần giỏi chuyên môn và hoàn thiện các kỹ năng mềm để dễ kiếm việc trong kỷ nguyên số |
Tuy nhiên, mặt khác, AI cũng đặt ra những thách thức không nhỏ. Tự động hóa do AI mang lại có thể dẫn đến tình trạng mất việc làm trên diện rộng, đặc biệt là trong các ngành nghề đòi hỏi kỹ năng lao động phổ thông. Sự phụ thuộc vào AI cũng có thể tạo ra những rủi ro về an ninh mạng, quyền riêng tư và đạo đức. Bên cạnh đó, việc phân phối lợi ích từ AI không đồng đều có thể làm gia tăng bất bình đẳng xã hội.
Trong bối cảnh đó, việc quản lý kinh tế số trở nên phức tạp và đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo. Các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng một hệ sinh thái kinh tế số bền vững, công bằng và bao trùm.
PGS.TS. Tô Thế Nguyên, Trưởng khoa Kinh tế Chính trị trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đưa ra lời khuyên dành cho các bạn sinh viên trong kỷ nguyên số trước “cơn bão” trí tuệ nhân tạo: “Để vượt qua những thách thức này, sinh viên cần chủ động nâng cao năng lực bản thân. Việc tham gia các khóa đào tạo thực tiễn, thực tập tại doanh nghiệp và tham gia các dự án thực tế sẽ giúp họ tích lũy kinh nghiệm quý báu. Đồng thời, việc phát triển kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm và tư duy phản biện là điều cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động hiện đại.”
PGS.TS. Tô Thế Nguyên cho biết thêm, các ngành ít bị thay thế bởi công nghệ trong tương lai gồm: Kinh tế dữ liệu và phân tích: Kết hợp kinh tế học và khoa học dữ liệu để phân tích thị trường và dự báo kinh tế; Kinh tế chính trị quốc tế: Đưa ra các phân tích chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực toàn cầu; Tài chính công nghệ (Fintech): Ứng dụng blockchain và AI trong quản trị tài chính và đầu tư…
Ngoài ra, các bạn trẻ cần trang bị thêm những kỹ năng như: Tư duy phản biện và ra quyết định: Đây là những kỹ năng mà trí tuệ nhân tạo khó có thể thay thế hoàn toàn và Kỹ năng quản trị và lãnh đạo: Cần thiết cho các vị trí quản lý và hoạch định chiến lược.
Trong bối cảnh AI đang dần thay đổi mọi mặt của đời sống, việc xác định và củng cố những "pháo đài" nghề nghiệp mà con người vẫn giữ vững vai trò là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt, lĩnh vực kinh tế, với sự kết hợp giữa tư duy chiến lược, khả năng sáng tạo và sự nhạy bén trong tương tác xã hội, vẫn là một trong những "pháo đài" vững chắc nhất, nơi con người có thể tiếp tục khẳng định bản lĩnh và giá trị của mình.
