Khi Bộ trưởng Y tế Israel Yaakov Litzman được xác nhận mắc Covid-19 đầu tháng này, tất cả các quan chức cấp cao có tiếp xúc gần với ông đều phải cách ly, trong đó bao gồm cả một nhân vật đáng chú ý: Giám đốc cơ quan tình báo Israel- Mossad.
Các quan chức Mossad thường không làm những công việc liên quan đến y tế cộng đồng và điều này đã kích thích sự tò mò của người Israel.
 |
| Bộ trưởng Y tế Yaakov Litzman (trái) và Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP |
Theo truyền thông và giới chức an ninh Israel, Cơ quan quyền lực của ông Cohen, hóa ra, lại có liên quan khá sâu trong cuộc chiến chống Covid-19 ở Israel và là một trong những đầu mối thu mua các thiết bị y tế, các công nghệ sản xuất ở nước ngoài.
Khi các nước khác trên thế giới cạnh tranh khốc liệt vì nguồn cung hạn chế trong bối cảnh đại dịch, họ phải nhờ đến sự trợ giúp từ bất cứ nơi nào có thể.
Theo nhiều người thạo tin về các hoạt động của cơ quan tình báo Israel, với việc xác định Iran – nước cũng đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng Covid-19 – không còn là mối đe dọa an ninh tức thì nữa, Mossad có thể chuyển sang hỗ trợ tình trạng y tế khẩn cấp.
Giám đốc bệnh viện “cầu cứu” Giám đốc tình báo
Các dự đoán ban đầu về thiệt hại do Covid-19 ở Israel là khủng khiếp, dù cho tới nay họ đã chứng minh được dự đoán đó là quá bi quan. Với gần 11.000 ca mắc và 103 ca tử vong, Israel không nằm trong số những nước bị ảnh hưởng nặng nhất bởi dịch Covid-19 trên thế giới.
Tuy nhiên, đầu tháng 2, giới chức tại Trung tâm Y tế Sheba, bệnh viện lớn nhất Israel, thừa nhận rằng họ cần thêm nhiều máy thở và các thiết bị khác. Lúc đó, Giáo sư Yitshak Breiss, Giám đốc điều hành bệnh viện đã gặp Giám đốc Mossad, ông Yossi Cohen, tại một sự kiện riêng tư có liên quan đến một người bạn chung – điều thường không phổ biến ở một đất nước như Israel.
Khi đó, ông Cohen đã bắt đầu đánh giá làm thế nào Mossad có thể giúp hệ thống y tế Israel. Giáo sư Kreiss cho biết, ông đã liệt kê danh sách những thiết bị cần thiết nhất cho ông Cohen và Mossad đã kích hoạt mạng lưới quốc tế để tìm những thứ cần thiết mà ông đã nêu.
Giáo sư Kreiss, một cựu Chuẩn tướng quân đội và từng là bác sỹ quân y, nói rằng, Mossad là nòng cốt trong việc giúp bệnh viện của ông đảm bảo các thiết bị y tế và các công nghệ chuyên môn từ nước ngoài.
“Chỉ ở Israel, bệnh viện Sheba mới có thể nhờ đến sự trợ giúp từ Mossad. Bạn có thể tưởng tượng được việc Bệnh viện Mount Sinai [ở New York, Mỹ-ND] sẽ đi nhờ sự trợ giúp của CIA hay không?”,ông Kreiss nói trong một cuộc phỏng vấn.
Thực hiện nhiệm vụ bằng bất cứ giá nào
Nếu Bộ trưởng Y tế Litzman, người từng bị chỉ trích mạnh mẽ vì thái độ ban đầu chủ quan với dịch Covid-19, khiến người ta nghĩ đến những thiếu sót trong phản ứng của Israel, thì Mossad lại là điều ngược lại.
Những lời ca ngợi về sự trợ giúp của Mossad trong cuộc chiến chống Covid-19 đã khẳng định hình ảnh của Mossad là một trong số các cơ quan đáng ngưỡng mộ nhất của chính phủ Israel.
Nói về Mossad, Giáo sư Kreiss đánh giá “Một trong những nét đặc trưng của họ là thực hiện nhiệm vụ của mình bằng bất cứ giá nào”. Nét đặc trưng đó đã giúp xây dựng nên danh tiếng của Mossad.
 |
| Giám đốc MossadYossi Cohen. Ảnh: J Post |
Ở một chừng mực nào đó, sự can thiệp của Mossad vào cuộc chiến chống Covid-19 chính là nỗi hổ thẹn đối với các nhân viên của Bộ Y tế, những người thường tự do phát ngôn trên báo chí nhưng lại từ chối bình luận bất cứ điều gì về vai trò của cơ quan tình báo này.
Theo một nhân vật cấp cao giấu tên trong hệ thống y tế Israel, việc phải nhờ đến Mossad là bằng chứng cho thấy họ đã không chuẩn bị tốt trước các mối đe dọa từ dịch Covid-19.
Theo một quan chức từ Văn phòng Thủ tướng, lô thiết bị đầu tiên từ nước ngoài do Mossad thu mua được đã tới Israel trên một chuyến bay đặc biệt ngày 19/3 với 100.000 bộ kít xét nghiệm.
Các lô hàng sau đó bao gồm các bộ kít xét nghiệm bổ sung, 1,5 triệu khẩu trang y tế, hàng chục nghìn khẩu trang N95, các thiết bị bảo hộ cùng nhiều thiết bị y tế khác.
Mossad cũng thu mua từ nước ngoài những công nghệ sản xuất máy thở hay các công nghệ xét nghiệm SARS-CoV-2.
Theo một quan chức khác, Mossad biết rằng họ phải hành động nhanh chóng trong bối cảnh nhu cầu về các thiết bị y tế dự kiến sẽ gia tăng và các nước có thể sẽ từ chối xuất khẩu các thiết bị y tế thiết yếu.
Trong một số trường hợp, Mossad tận dụng mối quan hệ với giới cầm quyền ở một số nước thông qua các cơ quan tình báo sở tại. Hoặc, cá nhân ông Cohen đứng ra thỏa thuận với các đối tác của mình. Trong một số trường hợp khác, ông Cohen trao đổi trực tiếp với lãnh đạo của một số nước nhất định. Tuy nhiên, quan chức giấu tên này từ chối nêu cụ thể là những nước nào.
Trong những năm qua, Mossad đã đầu tư khá mạnh vào việc phát triển mối quan hệ với các nước ở Trung Đông và châu Á vẫn có thái độ thù địch với Israel, ít nhất là ở mặt công khai.
Cũng có một số thông tin cho rằng, ông Cohen thường xuyên gặp gỡ lãnh đạo và người đứng đầu cơ quan tình báo các nước như UAE, Ai Cập, Saudi Arabia, Jordan và Qatar.
Các thiết bị y tế được nhập từ đâu?
Giám đốc bệnh viện Sheba, Giáo sư Kreiss, từ chối nói chính xác việc các nhân viên Mossad đã trợ giúp như thế nào hay các thiết bị y tế được nhập từ đâu. Tuy nhiên theo 6 cựu quan chức và cả đương chức hiểu biết về hoạt động của Mossad, cơ quan này đã sử dụng các mối liên hệ quốc tế để ngăn chặn sự thiếu hụt có thể áp đảo hệ thống y tế của Israel.
Cả 6 người này đều nói rằng các mối quan hệ của cơ quan tình báo Mossad đã chứng minh được sự vô giá trong việc giúp Israel có được các máy thở và các bộ xét nghiệm mà Bộ trưởng Y tế Litzman đã không thể đảm bảo được. Những nguồn tin kể trên không xác nhận các thông tin của truyền thông bên ngoài Israel nói rằng một số thiết bị là thu mua từ các nước Arab láng giềng không có quan hệ ngoại giao chính thức với Israel.
Một đơn vị nhận hàng nhập khẩu của Mossad cho biết, một số thiết bị được mua từ Trung Quốc.
Trong khi đó, ít nhất một quan chức cấp cao của Mossad đã thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình 12 của Israel rằng, trong một số trường hợp, cơ quan này đã thu mua các thiết bị mà những nước khác đã đặt hàng từ trước.
Không phải tất cả chiến dịch chống Covid-19 của Mossad đều thành công. Một trong những nguồn thạo tin nói rằng, các phái viên của Mossad đã thất bại ít nhất ở Đức và Ấn Độ.
Khi các nước khác bắt đầu săn tìm các thiết bị bảo hộ, cuộc cạnh tranh trở nên căng thẳng hơn và cuộc chiến không phải lúc nào cũng diễn ra công bằng. Dù không ai trong số các nguồn tin biết một cách chính xác rằng Mossad đã làm như thế nào để thu mua được các mặt hàng mà hệ thống y tế Israel cần.
Đến cuối tuần đầu tiên của tháng 4, những người thạo tin về Mossad cho biết, ông Cohen đã rất tin tưởng rằng các chiến dịch của cơ quan này có thể đảm bảo Israel sẽ có đủ máy thở để đối phó với những dự báo xấu nhất./.
