PGS.TS Nguyễn Văn Bộ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Công ty CP Phân bón Bình Điền (Công ty Bình Điền) cho biết, canh tác cà phê chỉ là một công đoạn trong toàn bộ chuỗi giá trị của cà phê. Sản xuất cà phê thông minh là phản ứng với sự thay đổi của các điều kiện bên ngoài, cả về tự nhiên, kinh tế và xã hội một cách chủ động, thay vì bị động theo quy trình có sẵn”.
 |
PGS.TS Nguyễn Văn Bộ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Công ty Bình Điền (người đứng) tập huấn cho bà con tại buổi casting |
Theo ông Bộ, sản xuất thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu là sản xuất theo thị trường. Thị trường cần gì ta cung cấp cái đó, như cà phê có ít hoặc không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, khoáng chất độc hại, cà phê sản xuất theo phương pháp hữu cơ… chứ không phải cung cấp cho thị trường loại cà phê ta đang có.
Sản xuất phải đạt yêu cầu cả về mặt kinh tế, xã hội và môi trường, đúng như Bộ trưởng Nông nghiệp & PTNT mong muốn chuyển mạnh tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.
 |
PGS.TS. Nguyễn Văn Bộ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Công ty Bình Điền (người áo đen bên phải) tập huấn cho bà con tại buổi casting |
Theo đó, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu có 3 yếu tố điển hình mà người trồng cà phê phải xử lý là biến động về nhiệt độ, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây cà phê; hạn hán và khí hậu cực đoan để điều chỉnh cả việc cung cấp nước, bón phân đến phòng trừ dịch bệnh …Canh tác cà phê thông minh chính là năng lực phản ứng với các yếu tố bất lợi, bất thường trong quá trình sản xuất.
Hiện nay, cây cà phê đang đối mặt với nhiều yếu tố bất lợi mà tùy theo mỗi vùng, mỗi hộ sản xuất với năng lực khác nhau phải có giải pháp cụ thể, như: Trồng xen canh cây ăn quả để hạn chế nhiệt độ cao có hại cho cây cà phê và tăng hiệu quả kinh tế khi giá cà phê không ổn định. Do đó, trồng xen giúp đa dạng hóa sản phẩm tăng thu nhập cho nông dân.
 |
Cán bộ marketing công ty hướng dẫn nông dân cách sử dụng phân bón hóa học đúng cách, mang lại hiệu quả cao |
Cũng theo ông Bộ, người trồng cà phê phải thích ứng với các xu thế đó là sự thoái hóa hữu cơ trong đất kể cả về lượng và chất, nguyên nhân do không có nguồn hữu cơ bổ sung, trong khi sử dụng nhiều và không đúng phân bón hóa học, cộng với nhiệt độ cao, mưa nhiều dẫn đến tốc độ khoáng hóa nhanh.
Bên cạnh đó, đất càng ngày càng chua do tưới nước không khoa học, hoặc bón nhiều loại phân chứa những yếu tố làm chua đất… Nếu biết được những nguyên nhân như vậy người trồng cà phê sẽ điều chỉnh cách thức sử dụng đất bằng việc tìm ra những loại phân bón phù hợp. Tưới nước khoa học, tiết kiệm sẽ giúp tăng tính cạnh tranh của cà phê trong lúc nguồn nước tưới đang ngày càng hạn chế.
Theo thống kê, người nông dân trồng cà phê hiện nay chỉ được hưởng một phần rất nhỏ trong chuỗi giá trị (dưới 10%), còn lại rơi vào các khâu chế biến, thương mại… cho nên phải canh tác theo cụm, theo nhóm, tổ hợp tác. Bởi nếu chỉ làm một mình thì thu nhập sẽ rất thấp nên phải chia sẻ giá trị cho tất cả các đối tác tham gia thị trường.
"Nguyên tắc cơ bản của thông minh là chủ động đối phó với các yếu tố bất lợi từ bên ngoài, trong đó có các yếu tố khách quan như khí hậu thay đổi, thị trường biến động… cùng với những yếu tố chủ quan từ tư duy canh tác truyền thống đã lạc hậu không còn phù hợp nữa. Trong đó thông minh với thị trường là vấn đề cần quan tâm số một", PGS.TS Nguyễn Văn Bộ nhấn mạnh.
 |
Người dân được nghe các chuyên gia của Công ty Bình Điền tập huấn về canh tác cà phê thông minh |
Bà Phan Thị Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai rất tâm đắc với Chương trình Canh tác cà phê thông minh tại các tỉnh Tây Nguyên của Bình Điền, chương trình mới bắt đầu triển khai nhưng nông dân trồng cà phê tại địa phương đã nắm bắt được, đang rất háo hức chờ đợi, mong muốn được canh tác có kỹ thuật (thông minh), được trả công xứng đáng và bền vững hơn trong chuỗi giá trị ngành hàng cà phê.
Ông A Laoh, nông dân ở thị trấn Đắk Hà, huyện Đắk Hà, tỉnh Kon Tum, nhà trồng 1,5 ha cà phê rất phấn khởi khi được theo đoàn công tác của Bình Điền đi khảo sát tại vườn, để chọn tham gia mô hình canh tác cà phê thông minh tại huyện
Ông A Laoh chia sẻ: “Nghe các nhà khoa học nói tôi thấy sáng ra được nhiều điều, từ những cái đơn giản như tưới nước, bón phân, mình làm bao lâu nay rồi mà làm sai nhiều lắm, rồi bây giờ làm cà phê mà cứ chăm chăm một mình là không ổn…”.
 |
Đại diện Công ty Bình Điền chụp hình lưu niệm với các nhà nông tham gia tranh tài Chương trình Canh tác cà phê thông minh |
Các nhà khoa học như PGS.TS Nguyễn Văn Bộ, TS. Tôn Nữ Tuấn Nam, TS. Trương Hồng, TS. Phạm Anh Cường, TS. Nguyễn Xuân Hòa, TS. Đặng Bá Đàn đã bỏ nhiều công sức với đề khoa học và tìm chọn khu vực làm mô hình canh tác cà phê thông minh cho 5 tỉnh Tây Nguyên.
Từ thành công chương trình canh tác lúa thông minh tại đồng bằng sông Cửu Long chắc chắn chương trình xây dựng, nhân rộng mô hình trồng cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu cho 5 tỉnh Tây nguyên hứa hẹn thành công.
Cùng trong dịp này, đoàn công tác của Bình Điền phối hợp với Ban tổ chức Hội thi Nhà nông đua tài tuyển chọn và tập huấn (casting) cho các đội thi với chủ đề “Canh tác cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu” tại Lễ hội Festival cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ VIII, năm 2023.
